Ahkâmu's-Sultaniyye’lerde Devlet Başkanlığı Müessesesi

Tarihte el-Ahkâmu’s-Sultaniyye adında iki eser yazılmıştır. Biri Maverdî (ö.450/1058), diğeri Ebu Ya’la’ya (ö.458/1065) aittir. Her iki müellif Hicri 4-5. asırlar arasında, Miladi 10. asırda yaşamıştır. Bunlar Abbasilerin sonlarına doğru halife Kadir Billah ile halife Kaim bi Emrillah dönemlerinde yaşamışlardır. Maverdi eserinin girişinde ismini vermese de halifenin emri üzerine yazdığını belirtir. Ahkâmu’s-Sultaniyye’lerin birinci konusu İmamet konusudur; bunun karşılığı Hilafet ve güncel ifadesiyle Devlet başkanlığı konusudur. Maverdi ve Ebu Ya’la devlet başkanlığı konusunu işlerken Kur’an, Sünnet ve Dört halife devrinden deliller getirirken yaşadıkları devrin siyasi şartlarından da etkilenerek bir başkanlık sistemi ortaya koymuşlardır. Ahkam-ı Sultaniyye kitapları hukuki içerikli olmak ile siyasi, ahlaki ve tavsiye içerikli Siyasetnamelerden biraz farklıdırlar. Akâmu’s-Sultaniyye’ler Müslümanların devlet başkanlığı ve idaresi konusundaki hukukî tecrübelerinin seyrini takip açısından çok önemlidir.