Alusi Tefsiri - 2. Cilt

Osmanlı devletinin son dönemlerinde Bağdat müftüsü olan Âlûsî (ö. 1270/1854) dil, edebiyat ve tefsiralanlarında yaptığı çalışmalarla, özellikle hacimli tefsiriyle adından çokça söz ettirmiş bir Osmanlıâlimidir. Osmanlı devletine müftülük yaptığı yıllarda yazdığı tefsirinde, başta Zemahşerî'nin (v.538/1143) el-Keşşâf'ı olmak üzere birçok tefsir ve onların hâşiyelerinden yararlanmıştır. Bununyanında Âlûsî, Beyzâvî ve hâşiyelerinden de önemli ölçüde istifade etmiştir. Âlûsî'nin, özellikleHafâcî'nin (ö. 1069/1659) Hâşiyetü'ş-Şihâb'ını temel aldığını söylemek mümkündür.Sonuç itibariyle Âlûsî tefsiri, geçmiş klasik tefsirlerin mukâyeseli tahlilidir. Dolayısıyla Âlûsî tefsiriniokumak bir anlamda geçmişte yazılan tüm tefsirlerin muhtevâsını okumak gibidir. Bu nedenle Âlûsîtefsirini anlamak, geçmişte kaleme alınan tefsir kaynaklarındaki tartışmalardan haberdar olmayıgerektirmektedir. Zira Âlûsî, bazen bu tartışmaları özetleyip kendi fikrini ortaya koymakla yetinirken,bazen sadece işaret etmekle yetinir ve ilgili tartışmayı geçmişteki tefsir literatürüne havale eder. İştebu nedenle eserin Türkçe'ye kazandırılması oldukça büyük bir çaba gerektirmiştir. Okuyucunun dahaiyi anlayabilmesi için eserin lafzî tercümesinden ziyâde mâna tercümesi öncelenmiştir. Ayrıcakonuların anlaşılması için gerektiği yerde köşeli parantezler yoluyla izahlar getirilmiştir. Böylecesadece tercüme yapılmamış, Âlûsî tefsirinin âdeta Türkçe hâşiyesi yapılmış gibidir.