Amerikalı Diplomat Jefferson Patterson'ın Notlarında Türkiye Tarihi;(1923-1931)

Patterson, yakın dönem Türkiye tarihinin önemli olaylarını kapsayan notlarını, 29 Ekim 1923'te Türkiye Cumhuriyeti'nin ilanıyla başlatmış, 1931 yılında yapılan Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) 4. Dönem Milletvekili seçimleriyle tamamlamıştır. Notlarda anlatılan olaylar, anlaşılır bir dil ve üslûpla, kronolojiye uygun olarak anlatılmakla birlikte sebep-sonuç ilişkisi içinde tekil olarak bireyler, olaylar ve kastedilenler dışında, genel eğilimler, yapısal ilişkiler bağlamında Patterson tarafından yoruma tabi tutularak değerlendirilerek kurgulanmıştır. Orijinal metinde olaylarla ilgili arşiv vesikası kullanılmamış olmasından dolayı eksiklik ihtiva ettiği düşünülen notların, raporladığı olayların büyük bir kısmının diplomatın Türkiye'de görev yaptığı 1926-1930 yıllarını kapsıyor olması nedeniyle bizzat diplomatın kendi deneyim ve gözlemlerinin yansıması olduğu, şahsi değerlendirme ve yorumlarını içermiş olduğu dikkatlerde tutulmalıdır. Bunlara rağmen Patterson’un bu notları erken Cumhuriyet tarihine tutulan bir tür “dış ayna” olduğu için Modern Türkiye’nin oluşumunu anlamaya katkı sağlayıcı niteliktedir. Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin kuruluş yıllarında oturtmaya çalıştığı dış politika stratejisinin Atlantik ötesinden eski dünyanın sıklet merkezine bakan diplomatlarca nasıl algılandığını da bu sayede öğrenmiş oluyoruz.