Anadolu’ya Büyük Katalan Seferi;14. Yüzyıl

1303 yılının eylül ayında Konstantinopolis’e bin beş yüz suvari, dört binden fazla almogavar askeri ve kürek mahkumları hariç bin denizciden oluşan bir ordu geldi. Tamamı Katalanlar ve Aragonlulardan oluşan bu askerler eşlerini, sevgililerini ve çocuklarını da yanlarında getirmişlerdi. Aragon Koronası sancağını taşıyan ordunun gelişi de Konstantinopolis’te büyük bir coşku yaratmıştı. Bizans İmparatoru II. Andronikos Paleologos, bu ordunun desteğini alabilmek için sürgündeki Bulgar İmparatoru III. Ivan Assen’in kızı olan yeğeni Maria Assen’i ordu komutanı Roger de Flor’a eş olarak vermeyi, onu megadük titriyle onurlandırmayı, askerlere dört ayda bir ödeme yapmayı ve istedikleri sürece imparatorlukta kalmalarını kabul etmek zorunda kalmıştı. Andronikos’un kabul ettiği bu koşullar Bizans’ın sık sık başvurduğu paralı asker sözleşmelerinin çok ötesinde, Bizans açısından külfetli ve alışılmadık bir anlaşma olarak dikkat çekiyordu. Türklerin ilerleyişini durdurmak üzere Bizans ülkesine gelen bu ordunun, Bizans İmparatorluğu açısından nasıl bir beka sorununa dönüştüğünü, Türkleri de yanlarına alan Katalan Ordusunun Gelibolu’yu kendi merkezi haline getirerek Bizans’a karşı nasıl savaştığını, bu orduyla birlikte Bizans topraklarına gelen ve başlarından geçenleri daha sonra kaleme aldığı bir kronikle anlatacak olan Ramon Muntaner’den öğreniriz. Ramon Muntaner Kroniği, Katalan Ordusunun paralı askerlik görevinin sınırlarını çok aşan faaliyetlerinin, Ortaçağ Akdeniz’inin önemli bir unsuru haline gelmiş olan Aragon Koronası’nın Akdeniz’de takip ettiği siyasetten bağımsız olmadığının işaretleriyle doludur. Eser aynı zamanda Osmanlıların tarih sahnesine çıktıkları bir dönemde Batı Anadolu ve çevresinde yaşanan gelişmeler hakkında verdiği bilgilerle 14. yüzyılda Anadolu’daki büyük dönüşümün anlaşılması için başvurulması gereken önemli bir kaynaktır. Eseri Katalancadan çeviren, seferin gölgede kalmış askerleri almogavarlar hakkında bir giriş yazısı ile okura yardımcı olacak notları yazan Dr. Hakan Kılınç, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi’nde araştırma görevlisidir.