Arap Şiirinde Dostluk Üzerine Bilgece Öğütler

İnsan için bir tür erdem sayılan dostluk kimilerine göre hayatın en zorunlu ihtiyaçlarından biridir. İnsan, hangi mevki ve imkânlara sahip olursa olsun çevresinde dostlar görme ihtiyacı duyar ve dostları olmadan yaşamayı düşünemez. Hayatın, zamanın seyri ile birlikte hızlı bir şekilde bireyselleşmesi dolayısıyla insanlar arasında dostane ilişkilerin azalması, yaşadığımız dönemin en endişe verici gerçeklerinden biridir. Artık insanlar sıkıntılı anlarında acılarını paylaşacak, mutlu anlarında ise sevinçlerini arttıracak çok az kimseyi yanlarında bulabiliyorlar. Birçok konuda olduğu gibi dostluk konusunda da “eskiden” diye başlayan ve eskiye özlemin ifade edildiği cümlelerin içeriğinin gerçeği ne kadar yansıtmakta olduğunu araştırmak istedik. Eski toplumlarda insanlar arasındaki dostluk ilişkilerinin nasıl cereyan ettiği hakkında bilgi sahibi olmanın bir yolu da o dönemlerden bize intikal eden malzemeyi değerlendirmekti. Araştırmaya başladığımızda, çalışma alanımız olan Arap dili ve edebiyatı alanında bu konuda oldukça fazla dokümana rastladık. Bulunan malzemenin tamamını değerlendirmenin bir kitabın hacmini aşacağı kanaati hasıl oldu. Bu durumda “Mâ lâ yudraku kulluh lâ yutraku culluh: Tamamı elde edilemeyen şey tamamıyla terk edilmez.” diyerek bu bağlamda maksadımızı karşılayacak olan “Hayru’l-kelâmi mâ ḳalle ve delle: Sözün en yararlısı az ve anlamlı olanıdır.” ilkesini esas aldık. Arap dili ve edebiyatının omurgasını teşkil ettiğini