Burjuvazinin Yükselişi, İmparatorluğun Çöküşü ;Osmanlı Batılılaşması ve Toplumsal Değişim

40 yılı aşkın bir süredir Osmanlı çalışmalarında bir tür rönesans yaşıyoruz. Bu alana yön veren sorular aynı kalsada, yeni cevaplar daha yaratıcı, daha kapsamlı ve hepsinden önemlisi diğer tarihlerle diyaloğa açık olmaeğiliminde."Batı ilerlerken Osmanlı İmparatorluğu neden geriledi?", "Tüccarların gayrimüslim, bürokrat veya askerlerinMüslüman olduğu doğru mu?" gibi sorular sorulmaya devam ediyor.Fatma Müge Göçek'in bu değerli çalışması eskiden "imparatorluğun gerilemesi" olarak özetlenen şeyin, farklıbölgeleri, grupları, ilişkileri ve kurumları çeşitli şekillerde etkileyen çok sayıda süreci içerdiğini gösteriyor.Uzun yıllardır bize anlatılanların aksine, bu zengin dokulu tarihi tek bir büyük gerileme veya modernleşmeanlatısına sığdırmanın imkânsız olduğunu gösteriyor.Özellikle, Osmanlı toplumsal yapısı içinde etnik-dinsel çizgilerdeki bölünmenin, savaşın ve Batı ile ticaretindinamikleri ile etkileşime girerek çatallanmış bir Osmanlı burjuvazisi ürettiğini iddia ediyor. Birbirinden farklıticari ve bürokratik unsurlara bölünmüş bu burjuvazi sultana meydan okuyabildi ancak nihayetindeimparatorluğu kurtaramadı. Osmanlı İmparatorluğu'nun yerini Türk ulus devleti ile Balkanlar ve Ortadoğu'dakidiğerleri aldı.Başka türlü bir tarihin mümkün olup olmayacağını düşünmeye sevk eden bu kitap, muazzam bir sosyal tarihanlatısı kurarak, Osmanlı İmparatorluğu'nda sınıf oluşumu ve toplumsal değişim çalışmalarına önemli birkatkı sunuyor.