Copernicus, Kant ve Düşüncenin Modernliği

"Modernliğe ilişkin literatür uzar gider, ve ben de burada söz konusu literatüre bir asap bozukluğuhalet-i ruhiyesi içinde ve biraz fazla sıkışık yazılmış olmanın bütün iticiliğine sahip yüze yakınsayfayla katkıda bulunmaktan çekinmedim. Modernliğin en temelde doğa ve kültür arasındakiilişkinin farklı bir tasarımını içerdiğini tesbit ettikten sonra da, maddî tarihçiliği başkalarınabırakarak, onun kurucu düşünürleri veya temsilcileri sıfatıyla Montaigne'in, Cervantes'in,Hobbes'un, Kant'ın, Baudelaire'in, Saussure'ün eserlerini ardarda gelen ve zihnimizdekigerçeklik düşüncesini parçalamakta olan kırılmaların, kozmosun düzeni ve insan, mit ve olgu,doğal durum ve toplum, düşünce ve gerçeklik, güzellik ve hakikat, ardından dil ve gerçeklikarasındaki kırılmaların birbirlerini izlemesi olarak görmeyi önerdim. Bu öneri tartışılabilir ya daabartılı bulunabilir, ama esasa ilişkin haklı ve reddedilemez bir yanı olduğuna da kesinlikleinanıyorum.Düşünce tarihine ilişkin nüfuz edici olmasını umut ettiğim böyle bir okumanın ötesinde, kişiselkanaatime gelirsek, entelektüel ilginin artık hakikati sosyokültürel bir inşa ve bilgiyi deneysel birölçümlenebilirlik olarak tasarlamamız nedeniyle dejenere olmuş olduğuna ve gerçekliği, yanivarolan olarak varolanı telafisi imkansız biçimde ıskaladığına inanıyorum. Standart düşünce tarihianlatılarımızda Muhasibî'nin yeri Descartes'tan ve Sadra'nın yeri Kant'tan küçük tutulduğu sürece bunun asla aşılamayacağına da inanıyorum. Batılılar'ın bu noktadaki kanaati ne olur, hiçbilmiyorum, ama biz kendimizi onların kanaatleriyle bağlı hissetmek durumunda değiliz."