Eğri Yıldızları

Sol elini kılıcına dayayarak konuştu: “Sevgili dostlarım ve muhafız yoldaşlarım. Duvarları görmüştünüz. Şimdi artık duvarların içindeki gücü de tanıdınız. Ülkeden geriye kalanın kaderi artık bu kalenin içindedir.” Salona sessizlik hakimdi. Bütün bakışlar Dobó’ya kilitlenmişti. “Eger düşerse, ardında ne Miskolc kalabilirdi ne de Kassa. Türkler küçük kaleleri ceviz gibi silkeler, başka da direniş kalmaz. Ve o zaman tarih, Macaristan’ı Ölüler Kitabı’na yazabilir.” Osmanlı fetihler çağının dur durak bilmediği günlerinde, István Dobó komutasındaki küçük bir Macar grubun Eger/Eğri’de Türk ordusuna yaklaşık altı hafta boyunca direnişini anlatan Eğri Yıldızları Macar edebiyatı için kurucu bir metin. Gárdonyi’nin kalemiyle Reformasyon’un etkisiyle başlayan mezhepsel ayrışmalar, Kutsal Roma İmparatorluğu ile Macarlar arasındaki kopukluk ve Doğu-Batı ilişkilerinin işlendiği bu incelikli romanda 1552’de gerçekleşen Eğri kalesi kuşatmasını yirmi yıl evvelinden başlayan olaylar silsilesi içinde anlatır. Macar kırsalında küçük çatışmalarla başlayan hikâye, isyancı aristokrat Bálint Török’ün esir alınıp Yedikule zindanlarına atılmasıyla dönüşür. Macar kırsalında İstanbul’a ve Eger kalesi surlarına uzanan bu macerada bir muska etrafında dönen efsunlu karşılaşmalar, yoldaşlık ve onura dair kadim idealler, aşkın çeşitli halleri sahne alır. 1899’daki ilk yayımlanışından bugüne Macar tarih bilincinin oluşumunda en önemli eserlerden biri olmuş, bugün dahi okullarda okutulmaktadır. Pál Fodor & Tünde Császtvay’ın sunuşu, Dr. Erdal Şalikoğlu’nun Macarca aslından tercümesiyle Eğri Yıldızları 2024 Türk-Macar Kültür Yılına bir armağan.