Enerji iletim Sistemlerinde Per-unit Hesaplar

Ülkemizdeki enerji iletim sistemleri; 154 kV-400 kV gerilimli enerji iletim hava hatları, enerji iletim yeraltı ve denizaltı kabloları ile 154 kV-400 kV gerilimli transformatör (şalt) merkezlerinden oluşmaktadır. Enerji iletim sistemlerinin işletmesinden sorumlu kamu kuruluşu olan Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi’nin (TEİAŞ) 20 Ekim 2024 tarihinde web sayfasında açıkladığı son verilere göre, ülkemizin santral kurulu gücü 114,259.20 MW, iletim hattı uzunluğu 75,474 km, transformatör merkezi sayısı 799 adet ve enterkonneksiyon bağlantısı 15 adettir. Önceki yıllarda Birsen Yayınevi tarafından yayınlanmış olan Enerji İletim Sistemleri kitap serisinde (Cilt 1, Cilt 2/Kısım 1, Cilt 2/Kısım 2, Cilt 3/Kısım 1, Cilt 3/Kısım 2, Cilt 4, Cilt 5 ve Cilt 6) kitapların zaten fazla olan hacimlerini daha da artırmamak düşüncesiyle çözümlü problemlere yer verilememişti. Sonraki yıllarda Enerji İletim Sistemleri Problemleri kitap serisi ile söz konusu çözümlü problem eksikliğinin giderilmesi hedeflenmişti. Tamamı orijinal problemlerden oluşan serinin ilk kitabı (Cilt 1) 2021 yılında yayınlanmıştı ve açıklamalı çözülmüş 345 problemi içeriyordu; 2022 yılında yayımlanan serinin ikinci cildinde toplam 611 problem vardı ve 2023 yılında yayınlanan serinin üçüncü cildinde toplam 1076 problem yer alıyordu. Söz konusu problemlerde daima fiziksel birimler (V, A, Ω, S, VA, W, VAr, Hz) kullanılmıştı. Bu kitapta ise, enerji iletim sistemlerinin hem sürekli hem de geçici işletilmesine ait problemlerde “per-unit (pu) büyüklükler” kullanılmıştır. Günümüzde kitap basım maliyetlerinin son derece artmış olması sayfa sınırlamasını zorunlu hale getirmektedir; bu nedenle kitapta problemlerin açıklamalı çözümlerine yer verilememiş, 640 adet özgün problemin cevaplarının verilmesiyle yetinilmiştir. Problemlerin çözümleri için gerekli teorik bilgiler ve temel formüller kitabın başında topluca verilmiştir. Kitabın; enerji iletim sistemleri içerikli ders alan/proje çalışması yapan Elektrik Mühendisliği, Elektrik-Elektronik Mühendisliği Lisans ve Lisansüstü öğrencilerine, gerek TEİAŞ ve bölgesel EDAŞ işletmelerinde çalışan mühendislere gerekse enerji iletim sistemleri alanında görev yapan mühendislere yararlı olmasını dilerim.