Eski Türkçenin İzinde II

2019 yılında Eski Türkçenin İzinde: Türkiye’de Eski Türkçe Çalışmaları adıyla çıkan ilk çalışmanın devamı niteliğinde olan ve Türkiye, Polonya, Macaristan, Almanya, Kazakistan ve Moğolistan’dan 23 akademisyene ait Türkçe ve İngilizce kaleme alınmış 19 yazıyla ortaya çıkan kitapta beş ana bölüm bulunmaktadır. ‘Eski Türk Dil İlişkileri’ başlığını taşıyan ilk bölümde Henryk Jankowski ve Éva Csáki’nin yazıları yer almaktadır. Jankowski, Eski Kumanca ve Kunca üzerine yeni bilgiler verirken; Csáki Macarca - Eski Türkçe ilişkilerine odaklanmaktadır. ‘Eski Türkçenin Metin Varlığı’ başlıklı ikinci bölümdePeter Zieme, Napil Bazylkhan - Altangereliin Enthör,Erhan Aydın imzalarını taşıyan üç yazı bulunmaktadır. Zieme Eski Uygurca Avataṃsaka literatüründen üç fragmanı ele almakta; Bazylkhan ve Enthör Kutlug Kağan Bitiktaş yazıtını incelemekte, Aydın ise Altan Had yazıtlarına dair yeni okuma ve anlamlandırmalar yapmaktadır. Sekiz yazıya yer verilen ‘Eski Türkçenin Söz Varlığı’ başlıklı üçüncü bölümün yazarları Ahmet Bican Ercilasun, Hüseyin Yıldız, Michael Knüppel, Orçun Ünal, Mihriban Aydın, Mağfiret Kemal Yunusoğlu, Ülkü Polat ve Yaşar Şimşek’tir. Ercilasun Asya Hunlarındaki Türkçe ünvanları, Yıldız Eski Türklerde Türk dili algısını, Knüppel Eski Türk demonolojisini, Ünal Eski Türkçe ayï ‘çok’ kelimesinin etimolojisini, Aydın çigşi ünvanını, Kemal Yunusoğlu Eski Uygurca metinlerde tövbe konusunu, Polat tözün kelimesini, Şimşek ise Dîvânü Lugâti’t-Türk’teki aŋıl ve alaŋ kelimelerini incelemektedir. Dördüncü bölüm ‘Eski Türkçenin Ek Varlığı’ başlığı altında Ferruh Ağca - Buket Nur Kırmızıgül Şimşek ve Abdulkadir Öztürk’ün yazılarını içine almaktadır. Ağca ve Kırmızıgül Şimşek Eski Türkçedeki ablatif (+dA > +dAn > +dIn) varyasyonu üzerine dururken, Öztürk Eski Türkçeden Tarihî Kıpçakçaya uzanan +GIç ekinin izlerini sürmektedir. ‘Eski Türkçe ve Dilbilimi’ başlıklı son bölümü ise Mehmet Sarıköse - Mehmet Vefa Nalbant, Kenan Azılı, Emrah Bozokve Özge Eker Kavalçalan - Abdullah Kök’ün araştırmaları oluşturmaktadır. Eski Türkçe özelinde Sarıköse ve Nalbant tipolojik sapmaları, Azılı cinsel kavram alanına ait dilsel yapıları, Bozok ise bir anlam kötüleşmesi örneğini ele alırken Eker Kavalçalan ve Kök TİEM 73’teki ses düzeyinde görülen ikili kullanımları irdelemektedir. 2019 yılında çıkan ilk eser gibi bu eserin de, Eski Türkçe çalışanlarının başta olmak üzere, alana ilgi duyan tüm meraklıların kütüphanelerinde yer alacağına ve ilgiyle okunacağına inanıyoruz.