Himmetiyye’nin Âdâb ve Erkânı

VI/XII. yüzyıl Tasavvuf tarihi açısından kurum sallaşmanın başladığı ve büyük tarikatlarınteşekkül ettiği bir döneme denk gelmektedir. Bu dönemden sonra tekkeler tasavvufun eğitimkurumlan haline gelmiş ve sâlik denilen hakikat yolcusu, tekkede bir mürşidin gözetimialtında seyrüsülûkunu tamamlayıp kemale ulaşmaya çalışmıştır. Bu durum tekkenin genelyapısı ve işleyişine yönelik bir takım kuralların konulmasını zorunlu kılmıştır. Böylece hemtekkede istikrar sağlanmış hem de seyrüsülûk süreci istenen seviye ve sürede tamamlanmışolacaktır. Bu kurallar her ne kadar bütün tarikatlarda ana batlarıyla birbirleriyle benzerlik arzetse de bir tarikatı diğerinden ayıran yönler de olmuştur. Tarikatların âdâb ve erkânınıoluşturan bu kurallar, "âdâbü's-sûfiyye, âdâbü'l-müridîn, tarikatnâme, hurde-i tarîk, usûl-itarikat, erkânnâme, mi'yâr-ı tarikat" gibi isimler altında ele alınmış ve bu alanda önemli birliteratür oluşmuştur.Çalışmamızın konusu olan Bolulu Himmet Efendi, âdâb-ı sûfiyyeye dair eserlerin kemâleeriştiği bir dönemde yaşamış ve Âdâb-ı Hurde-i Tarîkat ile Manzûm Tarîkatnâme isimli ikikıymetli eseriyle literatüre önemli katkılarda bulunmuştur. Bu iki güzide eser, genelde âdâb-ısûfiyye literatürü özelde kendisine nisbet edilen ve Bayramiyye'nin yaklaşık üç asır boyuncaİstanbul'daki temsilcisi olan Himmetiyye'nin âdâb ve erkânının anlaşılması bakımından önemarz etmektedir.