Hz. Peygamber Dönemi Savaşlarının Din Diline Yansıması

Bu çalışmada ayet ve hadislerde yer alan savaşla ilgili ifadelerin tarihsel bağlamı ortaya konulmaya çalışılmıştır. Savaşla ilgili ayet ve hadislerin Hz. Peygamber ile ilk Müslümanların kendi dönemlerindeki müşrik, münafık, Yahudi ve Hristiyanlarla yaşadıkları mücadeleyi ele aldığı görülmektedir. Dini metinlerin Hz. Peygamber’in söz konusu savaşlarının birçoğuna ve bu savaşlarda meydana gelen gelişmelere değindiğini; onun bu süreçte yaşadığı tecrübe, karşılaştığı sorunlar ve zorluklar ile bunların çözümü için izlediği yollar ve verdiği mücadeleyi konu edindiğini ifade etmek mümkündür. Savaş konusundaki dini metinlerin Müslümanları canla ve malla cihada teşvik ettiği, cihada katılanları takdir edip övdüğü, şehitliği ve gaziliği özendirdiği; savaştan geri duranları ve kaçınanları ise eleştirdiği görülmektedir. Bu durumun Hz. Peygamber döneminde düzenli bir ordunun bulunmaması ve savaşa katılacak kişileri silah ve mühimmatla donatacak güçte bir devlet sisteminin olmamasıyla açıklanması mümkündür. Allah yolunda savaşırken ölenlerin şehid sayıldığı; dolayısıyla da onların sorgusuz sualsiz cennete gideceği çok sayıda dini metinde vaat edilmektedir. Bu durumun insanları savaşa motive etme noktasında önemli işlev görmesinin yanında yakınlarını kaybeden insanların teselli olmalarına da katkı sağladığı ifade edilebilir. Allah yolunda savaşan kimsenin şehid olursa cennete girme, gazi olursa da manevî mükâfat ve dünyalık ganimet elde ederek evine döneceği vaadi çok sayıda dini metinde vurgulanmaktadır. İnsanların savaşlara katılma konusunda en büyük motive unsurların başında gelen ganimet elde etme amacının ilk Müslümanlar için de geçerli olduğu; bu durumun da çok sayıda dini metne yansıdığı görülmektedir. Bütün bu bilgiler ışığında, Hz. Peygamber döneminin konjonktürel siyaseti ve reel politiğiyle ilgili olan cihad konusundaki dini metinlerin anlaşılabilmesi için söz konusu dönemin siyasi, askeri ve ekonomik koşulları hakkında bilgi sahibi olunması gerektiğine dikkat çekilmektedir.