İbn Haldun'un Ulu'l Emr'e İtaat Anlayışı

Huzurdaki çalışma Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı tezli yüksek lisans programında hazırlanan “İbn Haldun’un Ulu’l-Emr’e İtaat ve Egemenlik Anlayışı” başlıklı yüksek lisans tezinin gözden geçirilmiş ve düzenlenmiş halinden oluşmaktadır. “Ulu’l-Emr’e İtaat” prensibinin incelendiği bu çalışmada İslam dini ve bu dine mensup olan toplumların sosyo-politik yapıları açısından ulu’l-emr’e itaat prensibi farklı yönlerden ele alınmış, irdelenmiştir. Ulu’lemr’e itaatin İslam dini ve bu dine mensup toplumlar çerçevesinde olduğu kadar farklı toplumlar açısından da değerlendirilmeye müsait bir yapıda olduğu gösterilmek suretiyle bu prensibin yaygın uygulama alanı bulabileceği ortaya konulmuştur. Bu noktada İbn Haldun’un özgün yaklaşımının, sunmuş olduğu kavramsal çerçevenin ve umran bilimi doğrultusunda ele aldığı “sosyal-siyasal yasalar” düşüncesinin eşsiz bir katkı sunduğu ifade edilmelidir. İbn Haldun doğrudan doğruya ulu’l-emr’e itaat prensibini ele aldığı yazıları haricinde de bu alan hakkında bizlere önemli yaklaşımlar sunmuştur. Ulu’l-emr’e itaat irdelenirken İbn Haldun’un sunmuş olduğu bu yaklaşımlardan istifade edilmiş ve ancak bu sayede konu kapsamlı bir biçimde irdelenebilmiştir. İbn Haldun, yüzyıllar öncesinden bugüne hitap edebilen, geçmişimizi düşünüp geleceğimizi kurgularken yararlanabileceğimiz kavramsal-düşünsel bir çerçeve sunabilen bir bilim insanı olarak hem bu çalışmanın hem de hazırlanan birçok nitelikli çalışmanın öncüsü ve mimarıdır. Bu vesileyle kendisini saygı ve minnetle anıyorum.