İbn Rüşd'den Erasmus'a - Endülüs'te Eğitim ve Bilgelik Yolculuğu Rihleler

Bilgi insanlığın ortak malıdır, paylaşıldıkça hem insanlığın huzuruna, refahına katkı sağlayacak hem de maddî manevî dünyamızın mamur olmasına vesile olacaktır. Bu bağlamda Müslümanların tarih boyunca ilme sağladıkları katkı ve bilginin yaygınlaşması konusundaki çabaları yadsınamaz. Müslümanların Batı ile karşılaştıkları ve yüzleştikleri önemli bölgelerden birisi de Endülüs’tür. 8. Asrın başında gerçekleşen ilk fetihten sonra Müslümanlar vatan edindikleri bu toprak parçasıyla öylesine bütünleşmişler ki kısa sürede Endülüs Doğu ile Batı arasında köprü olarak iki farklı medeniyetin odağını teşkil etmiştir. Endülüs’te kendi iç dinamikleri ile özgün, Doğu ve Batı’da o güne kadar belki de uygulamaya konulamamış farklı bir ilim anlayışı ortaya çıkmıştır. Bu ayrışmayı hem algıda hem de uygulamada görmek mümkündür. Farklı süreçlerde değişik isimlerle anılan ve Batı’da sekiz asır varlığını sürdüren Endülüs zaman zaman problemler yaşamış olsa da hem ilmî hem siyasî, hem de sosyal alanda örnek alınacak ve ibretle bakılacak erdem adına birçok güzelliği miras bırakarak tarih sahnesinde yerini almıştır. Endülüs’te eğitim zamanın ihtiyaçlarına cevap veren, belirli ilim dallarında özellikle felsefe, tıp ve astronomide geleceğe ışık tutar niteliktedir. Kurumsal bağlamda değerlendirildiği zaman Endülüs’teki eğitim düzenlemesi ve eğitime bakışın, çağdaş olduğu Emevîler, Abbasîler, Selçuklular ve Osmanlılardaki eğitim uygulamalarından ve kurumların dan oldukça farklı bir yapıda olduğu görülmektedir.