İki İmparatorluk Bir Eyalet ;Osmanlı Mısır'nda İngiliz İdaresi (1882-1923)

19 yüzyılda Kavalalı Mehmet Ali Paşa'nın valiliği döneminde Mısır, OsmanlıDevleti idari sistemi içinde imtiyazlı bir statü elde etti. Mısır'ın imtiyazlarızaman içinde fermanlarla daha da genişletildi. Özellikle Hidiv İsmail Paşadöneminde bu imtiyazlar Mısır'ın geleceğinde önemli rol oynayacakgelişmeleri de beraberinde getirdi. Sömürgecilik yarışının hızlanmayabaşladığı dönemde Mısır, doğu-batı ticaret rotası üzerindeki konumu, DoğuAkdeniz'de üs olabilecek limanları, pamuk mahsulü ve kazançlı imtiyazları ileözellikle İngiltere ve Fransa için dikkat çekici bir bölge haline geldi. Mısır'adair Avrupalı ilgisi Hidiv İsmail Paşa'nın 16 yıllık idaresi döneminde alınan dışborçlar ve modernleşme uğruna yapılan aşırı harcamalar ile daha daderinleşti.1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı ve 1878 Berlin Konferansı, Osmanlıidarecilerinin dikkatini imparatorluğun muhafazasına yoğunlaştırdığı bir andaAvrupalı güçleri de çıkarları yönünde hareket etmeye yönlendirdi. İngiltereözelinde Süveyş Kanalı'nın açılmasından sonra Mısır, imparatorluk ticaretrotasında hayatî bir konuma yerleşmişti. Bu nedenle 1876'da malî olarak iflaseden Mısır'da yaşanan milliyetçi gelişmeler göz ardı edilemezdi.Bu çalışmada Mısır'ın Temmuz 1882'de İngiltere tarafından "geçici" işgalininzamanla kalıcılığa evrilmesi, Mısır'da İngiliz dolaylı yönetiminin tesisi, Şubat1922'de Mısır'ın tek taraflı bağımsızlığı ile Lozan Antlaşması'yla birlikteMısır'daki Türk hakimiyetinin sonlandırılması etraflıca ele alınmıştır. Başka birifade ile Osmanlı Devleti'nin son döneminde Afrika kıtasındaki varlığının derinve kapsamlı olduğu tek yer olan Mısır'da Osmanlı Devleti'nin yaklaşık dörtasırlık hâkimiyetinin 40 yılı aşkın devam eden "geçici" İngiliz işgal dönemiylesona ermesi bu kitabın ana konusunu teşkil etmektedir.