İmam Mâlik - Öncülerimiz 36

İmam Mâlik, Mâlikilik mezhebinin temel usullerini ortaya koyan ve dinin ana kaynakları olan Kur'an-ı Kerim ve Sünnet'in doğru olarak anlaşılması konusunda kendisine mahsus yöntemi belirleyen büyük bir âlimdir. Kaynaklarının çoğunluğunun ittifakına göre tahminen h. 93 yılında dünyaya gelmiş ve h. 179 yılında vefat etmiştir. Yaşadığı dönemde Medine şehrinin dışına çıkmamıştır. Yaşadığı dönemde Medine'nin önde gelen alimlerinden ilim alan İmam Mâlik, çok genç yaşlarda Mescid-i Nebevi'de ders veren hocalar arasına girmiştir. O dönemde Medine, Hz. Peygamber ve ashabından tevarüs ettiği hadis kaynaklı ilimle, karşılaşılan şer'î-amelî meseleleri çözmede hadise bağlı bir yöntem benimsemişti. İmam Mâlik de hadis kaynaklı bu yöntemi benimsediği gibi aslında sözlü olarak bir nakil bulunmamasına rağmen toplumun uygulamayı adet haline getirdiği yaşam biçimini de bir hukuk kaynağı haline getirmiştir. Buna Amel-i Ehl-i Medine ismini vermiştir. Bu kaynakla kendisine ulaşan hadislerin güvenilirliğini test ettiği gibi, herhangi bir meselenin çözümünde naklî bir delil yoksa Medine toplumunun uygulamasını, tıpkı bir nakli delil olarak değerlendirerek meseleleri çözmede ondan yararlanmıştır. İmam Mâlik'in bir diğer özelliği de Muvatta isimli eseridir. Muvatta'ını fıkıh bablarına göre tertip eden İmam Mâlik, dönemin halifesinin arzusu üzerine bu çalışmaya başlamış fakat ölene kadar eserini daima inceleyerek üzerinde değişiklikler yapmıştır. İmam Mâlik'in yetiştirmiş oldu öğrencileri arasında sonraki dönemlerde mezhep imamı olacak olan İmam Şâfiî, Hanefi mezhebinin kurucu imamları arasında zikredilen İmam Muhammed gibi büyük fıkıh alimleri de yer almaktadır. Bu çalışmada ana hatlarıyla İmam Mâlik'in hayatı, hocaları, talebeleri, eserleri, muhaddisliği, fakihliği ve öğretmenliği konuları anlatılacaktır.