İnsan Konulu Klinik Araştırmalar ve Hukuki Boyutu

Tıp bilimi, son yıllardaki teknolojik gelişmeler sayesinde hastalıklarla mücadele bakımından insanlığa sağladığı faydanın yanı sıra çeşitli etik problemler doğmasına sebebiyet vermektedir. Gelişmeler ve araştırmalar neticesinde daha önceden teşhis konulamayan hastalıklar tespit edildiği gibi tedavisi bulunamayan hastalıkların tedavisi için yeni yöntem veya ilaçlar keşfedilmektedir. İnsanların araştırmalara konu edilmesi tıpta ilerlemenin başlıca şartlarından olmakla, bu bağlamda üzerinde çalışılan yeni etken madde veya yöntem, insan üzerinde tatbik edilmeden tedavi edici etkisi ve güvenilirliği sağlanamamaktadır. Tıpta ilerleme sağlanırken diğer taraftan da araştırmalara konu edilen gönüllülerin esenliği, dirliği ve haklarının korunması gerekmektedir. Bu çalışmada klinik araştırmalar ve tarihçesi hakkında bilgi verilmiş olmakla ulusal ve uluslararası mevzuat ve kurallarının çıkışı ile bunlar hakkındaki değerlendirmelerimize yer verilmiştir. Araştırmaların öznesi konumunda olan gönüllülerin araştırmalara dahil edilme süreçleri hakkında daha en başından, tamamlanmasına ve sonrasında yaşanabilecek etik problemler tartışılmıştır. Klinik araştırmalarda önemli bir yeri olan etik kurulların yapısı ve işleyişi ile verdikleri kararların idari denetimi değerlendirilmiştir. Bunun yanında insan üzerinde deney ve deneme mahiyetindeki tıbbi müdahaleler açısından ceza hukuku kapsamında değerlendirmeler yapılmıştır. Dolayısıyla bu çalışmada klinik araştırmalarda karşılaşılan etik problemler de dikkate alınarak, mevzuat bakımından genel bir değerlendirme yapılmıştır.