İş Hukukunda Arabuluculuk Anlaşma Belgesi Hukuki Mahiyeti ve Geçersizliği

Arabuluculuğun alternatif çözüm yolu olduğu, arabuluculuk kavramı, Dünya’da ve Türkiye’de gelişimi ve anayasa karşısındaki durumu; arabulucu tanımı, hak ve yükümlülükleri, görevleri izah edilerek arabuluculuğun gizlilik, gönüllülük, eşitlik ilkelerine dayandığı ilk bölümde anlatılmıştır. Bununla birlikte Bireysel İş Hukukuna konu hangi uyuşmazlıkların zorunlu arabuluculuk kapsamında olduğu, zorunlu arabuluculuk sürecinin başlaması, müzakere yapılması ve sonuçlandırılması da izah edilmiştir. Arabuluculuk sonunda yapılan anlaşmanın mahiyeti ve önemi izah edilmiştir. Dava şartı arabuluculuk olan zorunlu arabuluculuğun iş hukuk uyuşmazlıkları kapsamında değerlendirilmesi yapılmıştır. Çalışmamızın ikinci bölümünde ise, işçi işveren uyuşmazlığı neticesinde arabuluculuk süreci sonucunda tarafların anlaşma halinde anlaşma belgesinin düzenleneceği, anlaşma belgesinin tarafların irade- sini yansıttığı, anlaşma belgesinin sözleşmesel niteliği, sulh ibra ve ikale sözleşmesi ile benzerliği ve farklı yönleri izah edilerek anlaşma belgesinin düzenlenmesi halinde anlaşılan hususlarda dava açılamayacağı izah edilmiştir. Bununla birlikte anlaşma belgesinin ilam niteliğine bürünmesi, anlaşılan hususlarda dava açma yasağının olması ve benzer özellikler içeren Avukatlık Kanunu’nun 35/ A maddesi ile karşılaştırılmasına da değinilmiştir. Arabuluculuk süreci sonucunda düzenlenen anlaşma belgesinin geçersizliği anlatılmak istenmiştir. Anlaşma belgesinin geçersizliğinden bahsedilirken irade sakatlıklarına önem verilmiş ve irade sakatlıklarından hata hile(aldatma) ikrah(korkutma) ve gabin(aşırı yararlanma) konuları üzerinde durulmuştur. Nitekim anlaşma belgesi ile öngörülen dava açma yasağına rağmen anlaşılan hususlara ilişkin irade sakatlıklarının öne sürülmesine engel yoktur. Bu nedenle iptal davaları ve hak düşürücü süre üzerinde durulmuş ve uygulamaya ilişkin kararlarına yer verilmiştir. Son olarak anlaşma belgesinin sahteliğinden bahsedilerek anlaşma belgesinin geçersizliğine ilişkin uygulamada yaşanan sorunlara ilişkin değerlendirme yapılmıştır.