İslam Muhakeme Hukukunda İspat Vasıtası Olarak Hakimin Şahsi Bilgisi

İslam Muhakeme Hukuku’nda, fukahanın çoğunluğu tarafından mahkeme dışında edinilen özel bilgi kapsamında ele alınan hâkimin şahsî bilgisinin, hükme mesnet edilip edilemeyeceği konusu fakihler arasında tartışılmıştır. Hâkimin şahsî bilgisinin hükme istinat edebileceğini mutlak olarak kabul eden fakihler olduğu gibi aksi görüşte olan fakihler ve belli şartlarla kabul eden fakihler de olmuştur. Her üç gruptaki fakihler de görüşlerini, Kur’an ve Sünnet’ten nasslar ile içtihadî gerekçelere dayandırarak açıklamaya ve ispatlamaya çalışmışlardır. Bu çalışmada, hâkimin şahsî bilgisinin, İslam Muhakeme Hukukundaki yeri konusunda bilgi verilmiş olup araştırma, gerek klasik gerekse modern dönemde yazılmış eserler dikkate alınarak hazırlanmıştır. Hâkimin şahsî bilgisinin, hukukun objektiflik ve delillerin şeffaflığı ilkeleri çerçevesinde ve günümüz toplumunun ahlâkî yapısı dikkate alındığında hükme mesnet edilemeyeceği kanaatindeyiz. Hâkimin şahsî bilgisini, bir ispat vasıtası olarak kabul eden fakihlerin bu görüşlerini, yaşadıkları dönem ve hayat şartları çerçevesinde değerlendirmek gerekir. Ayrıca bu fakihler, konunun dinî, ahlakî ve hukukî olmak üzere üç farklı boyutunu tek bir boyutta ele almışlardır.