İslâm Klasiklerini Yeniden Keşfetmek;Editörler ve Matbaa Kültürü Bir Entelektüel Geleneği Nasıl Dönüştürdü?

Klasik İslâmi eser geleneği, varlığını el yazması eserlerle sürdürürken, 19 yüzyıla gelindiğindematbaanın gelişimiyle birlikte yeni bir boyut kazanmıştır. Müstensihlerin kısıtlı imkânlarla ve elyazısıyla uzun süren çalışmalar sonucu istinsah ettikleri eserler, matbaanın yaygınlaşmasıylabirlikte kısa zamanda çok sayıda neşredilerek daha fazla okura ulaşma imkânı bulmuştur. Matbaateknolojisinin gelişimi yalnızca böyle bir imkân sunmakla kalmamış, aynı zamanda bir kültüreldönüşümü de beraberinde getirmiştir. Matbaanın yaygınlaşmasıyla birlikte hem devlet eliyleyönetilen matbaalarda hem de özel matbaalarda hangi el yazması eserlerin neşredileceği,hangilerinin göz ardı edilip tarihin tozlu raflarında unutulmaya terk edileceği ise bugünküeditörlerin karşılığı olarak görebileceğimiz muhakkiklerin inisiyatifinde olmuştur. Bu bağlamdatercihleri ile kanonu belirleyen muhakkikler bu entelektüel ve kültürel dönüşümün bir parçasıhâline gelmiştir.Ahmed el-Shamsy, İslâm Klasiklerini Yeniden Keşfetmek'te işte bu meseleler üzerinden klasikArap-İslâmi eser geleneğinin dönüşümü ve bu dönüşümün aktörlerine odaklanıyor. Avrupalıoryantalist koleksiyonerlerden Arap muhakkiklere, el yazması eserlerden matbu eserlere, devletmatbaalarından özel matbaalara, gelenekçilerden reformistlere Arap matbaa endüstrisi veyayıncılığının doğuşu ve gelişimine bütüncül bir bakış getiriyor. Klasik ve klasik sonrasıdönemlerde, özellikle Mısır, Levant ve Irak bölgelerindeki matbaa ve yayıncılık faaliyetlerineodaklanan Shamsy, yalnızca bu coğrafyaya dair bir analiz ortaya koymaktan öteye giderekmatbaa geleneği ve yayıncılık sektörünün genel seyrine dair bir izlek de sunuyor.