İstanbul Osmanlı Dönemi Yapı Cephelerinde Sıva Tasarımları

Bu çalışma, İstanbul’da 17 yüzyılın ikinci yarısından itibaren yapı cephelerinde izlenebilen duvar inşa tekniği taklidi uygulamalar olarak karşımıza çıkan sıva tasarımlarını ele almaktadır. Bu sıva tasarımlarının ağırlıklı olarak cephenin tümünde, kaplama veya giydirme şeklinde uygulandığı görülmektedir. Özellikle almaşık duvar tekniğinin bir alt türü olan kasetleme tekniğinin taklit edildiği sıva tasarımları yaklaşık bir asırlık bir dönemde yoğun izlenebilirken, bu tip uygulamaların bir dönem modası şeklinde yorumlanması mümkündür. Bu tasarımlarda, tuğla taklidi kuşaklarda meandr motifinin varyasyonları, kazayağı, balıksırtı, zikzak ve zencirek gibi motifler işlenirken, pencere alınlıklarında ise çeşitli bitkisel ve geometrik tasarımların uygulandığı anlaşılmaktadır. Batılı etkilerin izlerini arttırmaya başladığı bu dönemde, ağırlığı tuğla taklidi tasarımlar olan bu uygulamaların, Osmanlı’nın erken dönemine bir öykünme niteliği taşıdığı değerlendirilebilir. Ayrıca kasetleme tekniği taklidi uygulamalar dışında, düzgün kesme taş duvar dokusu taklidi sıva tasarımları da karşımıza çıkmaktadır. Bununla birlikte İstanbul dışında yine Osmanlı döneminde inşa edilmiş birçok yapının cephesinde benzer sıva tasarımları uygulandığından, çalışmada bu yapılara da karşılaştırma yapmak amacıyla kısaca yer verilmiştir.