İstanbul'da Bir Sene

“Çaylakçı” Mehmet Tevfik (1843-1893), sözlü halk kültürünü, gündelik dili ve bunun örneklerini kaleme almasıyla tanınmıştır. Yaşadığı dönemin fıkralarını, eskinin lâtife ve nüktelerinin derleyerek yarattığı sayısız metin folklorumuz için eşi bulunmaz bir arşiv teşkil eder. İstanbul’da Bir Sene, 19. yüzyılın geleneklerini, âdetlerini, gündelik hayatının yaşayan bir envanterini çıkarır. Çaylakçı modernitenin beğenileri nasıl dönüştürdüğünün, yaşanan hızlı Batılılaşmanın eskiyi nasıl süratle unutturup tanınmaz hale getirdiğinin farkındadır. Mehmed Tevfik’in ancak beş faslını –Tandırbaşı, Helva Sohbeti, Kağıthane, Ramazan Geceleri, Meyhane ve İstanbul Akşamcıları– yayımlayabildiği çalışmasını Nuri Akbayar’ın usta işi editörlüğünde, özgün dilinde, özgün taşbaskı resimleri eşliğinde sunuyoruz. “Tahrîr ve tasvir edeceğimiz âdât ve ahlâk-ı kadîme- i milliyyemizin eğlence kısmına âid şeylerdir ki teceddüd-i etvâr-ı zamân ile mahv olup gittiğini görüyoruz.” Mehmed Tevfik “Mehmet Tevfik, İstanbul'da Bir Sene ismi altında neşrettiği bir seri kitapla, âdetleri, an'aneleri, eğlenceleri tespit etmek suretiyle, farkında olmadan, ve eksik ve gayri ilmî de olsa, ilk folklor tetkiklerini vermiş oluyor.” Pertev Naili Boratav “Tevfik’in İstanbul'da Bir Sene adındaki dört kitabı cidden mühimdir ve eski İstanbul'u tarif ve tavsif bakımından her zaman için bir kaynak olmak mahiyetini taşımaktadır.” Hilmi Yücebaş