Jenny Marx;Şeytan'ın Karısı

Friedrich Engels, Jenny Marx’ın mezarı başında şunları söyler: “Böylesine keskin bir zekâya sahip bir kadın, eleştirel bir akıl, siyasi olgunluk, büyük bir enerji, coşkun bir karakter ve yoldaşları için her şeyini vermeye hazır bir cömertlik çok az bulunur. [Devrimci] harekette neredeyse kırk yıldır etkin olduğu hâlde, gösterişe kapılmayan, kamuoyu önüne fırlamak için heveslenmeyen, dönemin gazete yıllıklarının bahsetmediği bir kadındır o... Onu, herkesin bizzat tanıması gerekirdi. Şunu kesinlikle biliyorum: Ülkelerini terk etmek zorunda kalan Komün [1871 Paris Komünü] mültecilerinin kadınları onu hep anacaklardır. Bizlerse onun nesnel ve akıllı tavsiyelerini hep özleyeceğiz. Nesneldi ama övünmezdi, akıllıydı ama affederken bile onurundan hiçbir şey kaybetmezdi...” Jenny Marx’ı bizzat tanımayanlara Françoise Giroud’nun anlatacakları var.