Makâsıd Perspektifinde Kur’ân Ahlâkı

Makâsıdu’l-Kur’ân, insanın yaratılış amacı ve gayesini gerçekleştirebilmesi için en temel/üst değerleri rehber olarak sunmasıdır. Bu değerler, insanın hayatını imar edecek maslahatları en temeldeki fıtrî ahlâkı ile ahlâklanması için ona kılavuzluk etmesi, varoluşunun özündeki değerleri ve gayeyi ona hatırlatmasıdır. Fıtrî akıl ile Kur’ân’ın temel gayesinin birlikte okunması, tevhidî bir okuma öğretisini sağlamaktadır. Tevhid, niyetin, talebin, gayenin, yaratılışın doğru okunmasıdır. Bu niyet ahlâkı, en nihayetinde gereklerinin yerine getirilmesi ile insanı bir eylem ahlâkına ulaştırma amacı taşımaktadır. İslâm, bu niyet ve amel birlikteliği ile Müslüman birey ve toplumun faydasını sağlayacak bir maslahat/sâlih amel oluşturarak, hayatı bu ahlâkî değerlerle inşâ etmeyi talep etmektedir. Bu doğrultuda, Kur’ân’ın ahlâk nosyonu olan tevhidî ahlâkı ortaya çıkarmada, Kur’ân’ın makâsıdî okuması etken bir yöntemdir. Ayrıca, bu ahlâkî öğreti, insanlığın bilgi, inanç ve medeniyet inşâsına bir estetik, değer üretmede zengin bir kaynak sunmaktadır. Çünkü tevhidî ahlâk ile insan, fıtrî değerlerini geliştirebilme ameliyesi sağlamaktadır. Yani bu ahlâk nosyonu ile insan, fıtrî ahlâkında değer üretimi oluşturacak bir dinamizm sağlayacaktır.