Nasihatü’l-Mülûk;Yöneticilere Nasihatler

İslam dünyasında dikkate değer bir yaygınlık kazanan siyasetnameler, hükümdarlara ve devlet adamlarına hitaben yazılması hasebiyle İslam siyaset düşüncesinin temel kaynaklarındandır. Sultanlara nasihat tarzında yazılan bu eserlerde geçmişte yaşamış adaletiyle meşhur şahsiyetlerden de örnekler verilerek yöneticilerin sahip olması gereken özellikler anlatılır. İmam Gazzâlî siyasetname türünde yazdıklarıyla yöneticilere yol göstermiştir. Fakihlerin ve filozofların düşüncesi ile mutasavvıfların ahlak anlayışını birleştiren Gazzâlî, Nasihatü’l -Mülûk adlı eserinde gerçek bir hükümdarın taşıması gereken en önemli vasfın adalet olduğunu ortaya koyar. İmanı bir ağaca benzeten müellif kitabında geçici dünya hayatı, ölümden sonraki ebedî hayat, zulümden kaçınmak, kötülükleri engelleyip iyilikleri teşvik etmek, lüks ve israftan kaçınmak, insanlara merhametli davranmak, âlimlere danışmak, halkın ihtiyaçları gibi konuları işliyor. Âdeta geniş bir yelpaze açarak tarihten ibret almayı, makamın şerefine uygun davranmayı, denetlemeyi, yardımcıların vasıflarını, suçluların cezalandırılmasını, cömert, azimli ve gayretli olmanın önemini, hikmeti, insan için büyük bir nimet olan aklı ve aile hayatını adalet, ahlak ve düzen açısından yorumluyor. Kaleme aldığı kalıcı eserlerle İslam dünyasında haklı bir şöhrete kavuşan Gazzâlî’nin Nasihatül-Mülûk eseri hem ülkenin imarı için çalışan yöneticilere hem de yönetilenlere şuur kazandırarak, onlara güzel ahlakın hassas ve ince yolunu gösteriyor.