Saltanattan İnzivaya: Safevi Hükümdarı Şah Muhammed Hudabende (1578-1587)

Kızılbaş Türkmenlerin kurduğu Safevî Devleti, Şah Muhammed Hudabende dönemi ile birlikte bir dönüm noktasına girmiştir. Göçebe kültürünün taşıyıcısı olan Türkmenlerin yerine İran’ın yerli ailelerinden bürokratların devlet kademesine yerleştirilmesi iktidar çatışmasını hızlandırmıştır. Siyasi beceriden yoksun olan Şah Muhammed, saltanatı süresince İranlı aristokrasiyi temsil eden eşi Mehd-i Ulya ve Kızılbaş emirler arasında kalmıştır. Yerleşik bürokrasiye direnen Kızılbaşlar kurumsallaşmayı geciktirerek devletin siyasi yapısını şekillendirmiştir. Devletin içinde bulunduğu kargaşa ortamı Osmanlı ve Özbeklerin saldırılarına yol açmıştır. Şah Muhammed Hudabende, zayıf karakteri ve kör olması hasebiyle güçlü bir hükümdar imajı oluşturamamıştır. Kızılbaşların baskısı altında iktidarını koruyamayarak saltanatı Safevî tarihinin en güçlü hükümdarlarından olanoğlu Abbas Mirza’ya bırakmak zorunda kalmıştır. Bu çalışmada Kızılbaş Türkmenlerin at koşturduğu İran coğrafyasında Safevî tarihinin önemli bir bölümünü, merkezi devlete geçiş süreci anlatılmıştır.