Şuruhul Maksud

Sözlükte ‘çevirmek, döndürmek’ anlamındaki sarf kelimesi terim olarak biri amelî, diğeri nazarî olmak üzere iki şekilde kullanılır. Amelî sarf, asıl kabul edilen kelimeyi lafız veya anlamla ilgili bir maksat için değişik fiil ve isim vezinlerine dönüştürmektir. Nazarî sarf ise irab ve bina dışında kelime durumlarının kurallarını inceleyen ilim diye tanımlanır. Kurucusu Muaz b. Müslim el-Herra olup zamanımıza ulaşan ilk müstakil sarf kitabı Ebu Osman el-Mazini’nin et-Tasrif kitabıdır. İslam dünyasında özellikle Osmanlı medreselerinde okutulan sarf kitaplarından biri de Maksud’dur. Şuruhu’l- Maksud; Birgivinin İmanü’l-Enzar, Muhammed Îş’in Ruhu’ş-Şuruh, Veli bin Ahmed’in el-Matlub ve Hasan Sürmari’nin ed-Dürrü’l-Menkud adlı dört şerhin Maksud metnin altında şerh olarak getirilerek titiz bir çalışma ile ilim ehlinin istifadesine sunulmuştur.