Türk Manilerinden Seçmeler

Mâni, anonim halk şiirinin en yaygın nazım şeklidir. Ninni ve ağıt gibi anonim halk şiiri türlerinin yanı sıra, tekerleme ve bilmece gibi pek çok manzum eser de mâni nazım şekliyle oluşturulmuştur. Ayrıca, âşık tarzı şiirin yaygın nazım şekli olan “koşma” türlerinde de mâni kullanılır. Mâninin adı, ülkemizin bazı yörelerinde atma-koşma, ficek, hoyrat, karşı-beri mâna, me’âni gibi isimlerle anılır. Türk toplulukları arasında ise aşule, aytıspa, bayatı, çinik, hoyrat, koşuk, mahnı gibi farklı adlarla bilinir. Mâni, genellikle dört mısradan oluşur ve her mısra yedi hecelidir. Kafiye düzeni genellikle aaxa biçimindedir, ama zaman zaman farklı kafiye biçimleri de görülebilir. Her bir dörtlük kendi içinde bir anlam bütünlüğü taşır. Mânide asıl anlatılmak istenen genellikle son iki mısrada ifade edilir. İlk iki mısra ise asıl mesaj için bir hazırlık niteliğindedir. Bu genel kurallara uymayan mâni örnekleri de vardır. Dörtten fazla mısralı, farklı hece sayılarıyla yazılan mâniler de bulunmaktadır. Özellikle Karadeniz ve İstanbul’da söylenen mâniler bu farklılıklara örnek olarak gösterilebilir.