Türkiye Cumhuriyeti'nde Havacılık Sanayiinin Gelişimi;Resmi ve Özel Uçak İmalatları Üzerinden Tarihsel Bir Değerlendirme (1925 - 1952)

Bu çalışma, Türkiye Cumhuriyeti’nde 1925 – 1952 yılları arasında kamu ve özel sektör tarafından gerçekleştirilen uçak üretim faaliyetlerini ve ülkenin havacılık alanındaki gelişimini değerlendirmektedir. Çalışma, uçak üretim teknolojisinin, uçak teknolojisinin ve havacılık eğitiminin gelişim sürecini ortaya koyması bakımından önemlidir. Balkan Savaşları, Birinci Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı dönemlerinde yurt savunmasında dışarıdan temin edilen uçaklar kullanılmış, ancak uçak ve yedek parça temininde sıkıntılar çekilmiştir. Bu nedenle Cumhuriyetin kuruluşu ile birlikte havacılık alanında dönemin teknolojik gelişimine uygun uçaklar imal etmek için çalışmalar başlatılmıştır. Bu çerçevede, 1926 yılında açılan Tayyare Motor Türk Anonim Şirketi (TOMTAŞ), TOMTAŞ’ın kapanmasından sonra 1931 yılında açılan Kayseri Tayyare Fabrikası ve Eskişehir Tayyare Fabrikası Türk Hava Kurumu tarafından 1939 yılında kurulan Etimesgut Uçak Fabrikası ve 1944 yılında kurulan Gazi Uçak Motor Fabrikası ile özel sektör tarafından, 1930 yılında kurulan Vecihi Hürkuş Uçak İmalathanesi ve 1936 yılında kurulan Nuri Demirağ Uçak Fabrikası’nın üretim faaliyetleri değerlendirilmiştir. 1925 – 1952 yılları arasında gerçekleştirilen uçak üretim faaliyetleri, Türk havacılığında uçak üretim sanayiinin gelişimine, havacılık teknolojisinin gelişimine, havacılık eğitim faaliyetlerinin gelişimine, kalifiye personelin yetiştirilmesine, motor ve yedek parça üretim sektörünün gelişimine zemin hazırlamıştır. Dolayısıyla havacılık sanayiinin Türkiye’deki gelişimi açısından bu dönemde yapılan çalışmalar büyük önem taşımaktadır.