Türkiye’De Modernleşme Ve Kamusal Alanda Din Göle’Ci Bir Yaklaşım

Modernizm; Batıda sosyal yapı, toplumsal kurumlar ve din ilişkilerinde önemli dönüşümlere yol açmıştır. Bu durumun yansımalarını Türk modernleşme sürecinde de görmek mümkündür. Türkiye’de modernleşme ve kamusal alan ile ilgili tartışmalar ideolojik bir boyuta ulaşmış, bilinen ve geleneksel olarak sürdürülen bakış açılarını sarsmıştır. Batı modernizmi bağlamında Türk toplumunda sekülerleşmeye yönelik bir çaba ve yaklaşım ortaya çıkmış, bu noktada tam anlamıyla bir Batı modernliği sağlanamamış, Göle’nin ifadesi ile "Batı-dışı modernlik” gerçekleşmiştir. Nitekim Batı dışı modernlik bağlamında Göle tarafından öne çıkarılan çoklu modernite kavramına bağlı olarak ilerleyen bu süreç, Türk modernleşmesinin genel çerçevesini gözler önüne sermiştir. Kamusallaşan İslamın varlığı –toplumsal eylem aktarımı/bireye özgü talepler; seküler yaşam biçimleri/dinsel sınırlar; evrensel modernlik iddiası/renklilik ve çokçuluk arayışı; sahip olunan ideolojik prensipler/gündelik hayattaki söylemsel pratikler– arasında tansiyonu oldukça yüksek mekânlar üretmiştir. Öyle ki, bu mekânları temsil eden ve farklılıklarımızla tanıştığımız kamusal alan ile temas kurulmadan toplum olabilmek ve toplumun merkezine yönelebilmek de imkansız görünmektedir. Günümüz dünyasında kamusal alan maalesef aşınmış durumda (pandemi, terör saldırıları vb. nedenlerle) olduğundan topluma erişimin sağlanması da kolay olamayacaktır. Bu gerekçelerden hareketle kafa yorulması gerekli görülmüş bu kitapta, Türkiye’de modernleşme ve kamusal İslam ekseninde ortaya çıkan değişimler ve bu doğrultuda yaşanan gelişmeler Prof. Dr. Nilüfer Göle’nin sosyolojik perspektifi ile masaya yatırılmakta, Göle’nin eserlerinde ortaya konulan, özellikle modernleşme/çoklu modernlikler ve günümüzde halen tartışılmaya devam eden kamusal alanda din olgusu ile ilgili yeni kavramlar ve çözümlemeler ele alınmaktadır.