Askeri Modernleşme Yoluyla Bayraksız İstilâ; Osmanlıdan Günümüze Ordu

Makedonya´ya batılı güçlerin müdahaleleri, imparatorlukta Avrupa karşıtlığını daha da derinleştirirken, askeri ve sivil kesimde Müslümanlık vurgusu ön plandaydı. 1908 ihtilâli´ni gerçekleştiren jöntürk hareketinin kaynağında batı karşıtı Müslüman halkın tepkisi ve Manasttr´da örgütlenmiş olan genç subay kadrolarının faaliyetleri vardır. Bölgede örgütlenen ittihat ve Terakki Cemiyeti, Müslümanları ortak bir cephede birleştiriyor, böylece rejime karşı askeri ve sivil güçler ihtilâlci çizgide buluşuyorlardı. Makedonya´daki güçlü Müslüman muhalefetin batı karşıtı niteliğinin üzeri örtülmüştür. Oysa I. Dünya Savaşı, Mütareke, Milli Mücadele dönemlerine damgasını vuran yüksek yoğunluklu Müslümanlık ve Milliyetçilik akımlarının mayalanmasında Makedonya´ daki koşulların etkisi büyüktür. Bu bölgede yükselen batı karşıtı ve Müslüman (hatta henüz yönünü tayin etmemiş) milliyetçi dalganın saptırılıp egemenlik sistemi içinde eritilmesi sürecini Abdülhamit´i yüceltme gerekçesi yapmak tarihin karartılmasıdır. Bu konuda ihtilâle açılan süreç ile ittihat ve Terakki´nin sistem tarafından masonizm başta olmak üzere çeşitli kanallardan ehlileştirilmesi olgusu kendi koşulları bağlamında incelenmelidir. 1908 ihtilâli´ni gerçekleştiren genç subay kadrolarının liderlerinden Enver (Paşa) Bey, 23 Temmuz 1908´de Makedonya* nın Tikveş ilçesi hükümet konağı balkonundan hürriyeti Han ettiği gün "hastayı tedavi ettik!" diyordu.