Buhari Şerhlerinde Tefsir Bilgisi

Bu çalışma yorum geleneği olarak “şerh” eserlerine yönelmekte ve muhaddis-müfessir ile şerh-tefsir ilişkisini konu edinmektedir. Söz konusu ilişkiyi hadis ve tefsir ilimlerini birer olgu olarak mukayese etmek ve Buhârî’nin el-Câmi‘u’s-Sahîh’i üzerine yapılan şerhleri tefsir ilmi açısından ele almak suretiyle ortaya koymaktadır. Diğer yandan şârih ile müfessir arasındaki benzeşen ve farklılaşan yönleri belirlemekte, Buhârî şârihlerinin tefsir temalı rivâyetlere dair yorumları ve yöntemlerini tespit etmektedir. Bu itibarla tarihsel veri analizi ve mukayeseli araştırma metodu takip edilerek hazırlanan bu çalışmada şârihlerin yatay ve dikey açılımlarda bulundukları görülmektedir. Söz konusu açılımlardan tefsir ilmi ile alakalı olanlarının âyet tefsirleri, Kur’ân tarihi ve ulûmu’l-Kur’ân konuları etrafında şekillendiği; dolayısıyla şerh edebiyatının tefsir ilminin ihtiyaç duyduğu bilgileri de muhtevi olduğu anlaşılmaktadır.