Osmanlı Dönemi'nde Kudüs; Bir Askerin Kudüs Günlüğü 1904-1917

Kurulduğu günden itibaren çeşitli medeniyetlere yurt olan Kudüs; İslam tarihi itibariyle, Haçlıların eline geçtiği dönem haricinde, selam şehri hüviyetini koruyarak farklı din ve mezheplerin bir arada yaşama tecrübesine örneklik eden şehirlerin başında gelmektedir. Yaklaşık dört yüz yıl süren Osmanlı hakimiyeti süresince de devam eden bu durum İngiliz Mandasıyla birlikte bozulmuştur. Kudüs’ün bu bir arada yaşama tecrübesi ile ilgili önemli noktaları günümüze taşıyan elinizdeki çalışma, Ortodoks bir aileye mensup olan Kudüslü Vâsıf Cevheriyye’nin hatıralarından oluşmaktadır. Vâsıf’ın kimliği, üstlendiği görevler ve yaşadığı dönem hatıratını önemli kılmaktadır. Vâsıf Cevheriyye, gece eğlencelerinden düğünlere, siyasi oturumlardan dini ritüellere Kudüs’ün hemen her konusunu ele alarak şehrin detaylı bir portresini sunmaya çalışmaktadır. Merkezinde bulunduğu olayları anlatarak yaşadığı şehrin tanıtımını içerden biri olarak yapmaktadır. Birinci Dünya Savaşı’nda Osmanlı ordusunda bizzat görev almış, Kudüs Belediye Başkanı el-Huseynî ile birlikte uzun yıllar çalışma imkanı bulmuş, İngiliz Mandası ve Yahudi işgalini yaşamış biri olarak Vâsıf Cevheriyye hatıratında siyasi meselelere de sık sık değinmektedir. Kudüs’ün yakın tarihi ile ilgili alışılmış olumsuz imajı bozan ve tarihi belge olacak önemli bilgileri barındıran bu anılar, ülkemizin tarihin bilinmeyen yüzünü keşfetmek isteyen okurları için önemli bir kaynak konumundadır.